Kwikdamp is lichter dan lucht

Over hoog of laag afzuigen bestaan veel misverstanden. Ik wil dit toelichten aan de hand van onderstaande stelling:

“Kwikdamp is lichter dan lucht.”

Maar kwik is toch een heel zwaar metaal? Dat klopt, een kwik-atoom heeft een molecuulgewicht van 200 en is dus bijna 7 maal zwaarder dan een gemiddeld luchtmolecuul. Maar mijn stelling geldt voor kwikdamp, niet afzonderlijke atomen.

Vloeibaar kwik schenken
(by Bionerd – Own work, CC BY 3.0)

Kwik is bij normale ruimtetemperatuur vloeibaar. Boven iedere vloeistof zweven vrije moleculen, die een verzadigde damp vormen. Voor kwik is de verzadigde dampspanning bij ruimtetemperatuur ongeveer 0,2Pa. Hieruit is de dichtheid van deze damp te berekenen: 0,000014kg/m³. Lucht heeft bij deze temperatuur een dichtheid van ongeveer 1,2kg/m³. Dus ondanks dat kwik 7 maal zwaarder is dan lucht, is kwikdamp 85.000 maal lichter dan lucht. Kwikdamp is zo licht, omdat er bij ruimtetemperatuur maar heel weinig moleculen vrij als damp kunnen bewegen. De overige ruimte boven de vloeistof wordt ingenomen door lucht. Het gewicht van het mengsel is dus wel iets groter dan dat van zuivere lucht. Om precies te zijn 0,001%. Praktisch gesproken dus volledig te verwaarlozen.

Verspreiding van kwikdamp in de ruimte

De verzadigde damp hangt alleen direct boven het vloeibare kwik oppervlak. Vanaf daar zal het zich verspreiden door de rest van de ruimte. Dat kan door diffusie en door luchtstromingen. Diffusie zal er voor zorgen dat de damp zich gelijkmatig door de gehele ruimte zal verspreiden. Diffusie is echter een zeer traag proces. In de praktijk zullen luchtstromingen de grootste bijdrage aan de verspreiding geven.

Ondanks het feit dat er heel weinig kwikdamp in de lucht aanwezig kan zijn, kan dit wel heel schadelijk zijn. De maximale verzadigde concentratie was dus 14.10^-6kg/m³ ofwel 14mg/m³. De grenswaarde voor 8-urige blootstelling bedraagt slechts 0,02mg/m³.

De conclusie is duidelijk: kwikdamp moet niet laag worden afgezogen, maar zo dicht mogelijk bij de bron, voordat het de kans krijgt zich te verspreiden!

Dus als in de toekomst iemand stelt dat een bepaalde stof laag of juist hoog moet worden afgezogen, wees op je hoede: vaak is het klinkklare onzin. Neem voor deskundig advies contact met mij op.